31
การเลี้ยงสัตว์ในเกษตรกรรมเป็นอาชีพที่มีประโยชน์และสำคัญต่อการผลิตอาหารของมวลมนุษยชาติ อย่างไรก็ตาม การมีการสัมผัสกับสัตว์อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากโรคติดต่อ ซึ่งอาจนำมาซึ่งผลกระทบที่มีความรุนแรงต่อสุขภาพของมนุษย์
ดังนั้นการระวังและป้องกันการระบาดของโรคติดต่อจากสัตว์สู่คนเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งในสถานการณ์ที่มีการเพิ่มขึ้นของการเลี้ยงสัตว์เพื่อการผลิตอาหารในวงจรอาหารที่อาจมีความเสี่ยงต่อการแพร่เชื้อของโรคติดต่อได้
โรคไข้หวัดนก (Avian Influenza)
- การติดต่อ : สัมผัสโดยตรงกับสัตว์ปีกที่ติดเชื้อหรือสภาพแวดล้อมที่ปนเปื้อน การแพร่เชื้อทางอากาศผ่านละอองก็สามารถเกิดขึ้นได้ในฟาร์มสัตว์ปีกเช่นกัน
- อาการในมนุษย์ : มีตั้งแต่อาการคล้ายไข้หวัดใหญ่เล็กน้อยไปจนถึงปัญหาระบบทางเดินหายใจรุนแรง และในบางกรณีอาจถึงแก่ชีวิตได้
- ผลกระทบ : การระบาดสามารถนำไปสู่การสูญเสียทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่เนื่องจากการคัดแยกนกที่ติดเชื้อและข้อจำกัดทางการค้า กรณีในมนุษย์ แม้ว่าจะพบไม่บ่อยนัก แต่ก็อาจส่งผลให้เกิดวิกฤตการณ์ด้านสุขภาพที่สำคัญได้เช่นกัน
- การป้องกัน : มาตรการความปลอดภัยทางชีวภาพในการเลี้ยงสัตว์ปีก การฉีดวัคซีนสัตว์ปีก และการสวม PPE ในระหว่างการจับนก
ไข้หวัดหมู (H1N1 และสายพันธุ์อื่นๆ)
- การติดต่อ : ส่วนใหญ่ติดจากสุกรสู่คนโดยการสัมผัสโดยตรงหรือการปนเปื้อนภายในฟาร์มสุกร
- อาการในมนุษย์ : คล้ายกับไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล ได้แก่ มีไข้ ไอ เจ็บคอ และปวดเมื่อยตามร่างกาย กรณีที่รุนแรงอาจทำให้เกิดโรคปอดบวมและเสียชีวิตได้
- ผลกระทบ : อาจทำให้เกิดการระบาดในวงกว้างในมนุษย์ โดยเฉพาะในชุมชนที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับการเลี้ยงสุกร
- การป้องกัน : การฉีดวัคซีนในสุกร การระบายอากาศที่เหมาะสมในโรงเรือนสุกร และการใช้ PPE โดยคนงาน
โรคบรูเซลโลสิส (Brucellosis)
- การติดต่อ : โดยการสัมผัสโดยตรงกับสัตว์ที่ติดเชื้อ การดื่มผลิตภัณฑ์นมที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ หรือการสูดดมละอองลอยในสภาพแวดล้อมที่เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ที่ติดเชื้อ
- อาการในมนุษย์ : มีไข้ เหงื่อออก รู้สึกไม่สบาย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ และปวดกล้ามเนื้อ และอาจจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรง เช่น โรคข้ออักเสบหรือเยื่อบุหัวใจอักเสบ
- ผลกระทบ : ผลผลิตในปศุสัตว์ลดลงเนื่องจากปัญหาระบบสืบพันธุ์ รวมถึงการแท้งในสัตว์ ในมนุษย์อาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้หากไม่ได้รับการรักษา
- การป้องกัน : การสวมถุงมือและชุดป้องกัน การพาสเจอร์ไรซ์ผลิตภัณฑ์นม และการฉีดวัคซีนให้กับปศุสัตว์
คิว ฟีเวอร์ (Q Fever)
- การแพร่กระจาย : การสูดดมฝุ่นที่ปนเปื้อน Coxiella burnetii จากสิ่งขับถ่ายของสัตว์ นม และปัสสาวะ การสัมผัสโดยตรงก็มีส่วนทำให้ติดเชื้อได้เช่นกันแม้จะพบได้น้อย
- อาการในมนุษย์ : การติดเชื้อจำนวนมากไม่มีอาการ แต่เมื่อมีอาการอาจรวมถึงมีไข้สูง ปวดศีรษะรุนแรง ไม่สบายตัว ปวดกล้ามเนื้อ และปอดบวม
- ผลกระทบ : อาจนำไปสู่การติดเชื้อเรื้อรัง รวมถึงเยื่อบุหัวใจอักเสบ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษา
- การป้องกัน : การใช้ PPE โดยเฉพาะหน้ากากอนามัย ในสภาพแวดล้อมที่มีความเสี่ยงสูง และการกำจัดผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากสัตว์อย่างเหมาะสม
โรคฉี่หนู (Leptospirosis)
- การติดต่อ : ผ่านการถลอกของผิวหนังหรือเยื่อเมื่อสัมผัสกับน้ำหรือดินที่ปนเปื้อนกับปัสสาวะของสัตว์ที่ติดเชื้อ
- อาการในมนุษย์ : มีตั้งแต่อาการคล้ายไข้หวัดใหญ่เล็กน้อยไปจนถึงโรคร้ายแรง เช่น ไตวาย ตับวาย เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และหายใจลำบาก
- ผลกระทบ : นำไปสู่การสูญเสียผลผลิตในสัตว์ที่ติดเชื้อ และอาจถึงแก่ชีวิตในมนุษย์หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
- การป้องกัน : หลีกเลี่ยงน้ำที่ปนเปื้อน การสวมชุดป้องกัน และการควบคุมสัตว์ฟันแทะในฟาร์ม
โรคแอนแทรกซ์ (Anthrax)
- การติดต่อ : สัมผัสกับสปอร์ของ Bacillus anthracis ซึ่งสามารถอยู่รอดได้ในดินเป็นเวลาหลายสิบปี โดยการสัมผัสสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่ติดเชื้อ
- อาการในมนุษย์ : โรคแอนแทรกซ์ที่ผิวหนังมีบาดแผลเนื้อตายสีดำ โรคแอนแทรกซ์จากการสูดดมเป็นรูปแบบที่รุนแรงที่สุด ทำให้เกิดปัญหาระบบทางเดินหายใจอย่างรุนแรงตามมาด้วยภาวะโลหิตเป็นพิษ
- ผลกระทบ : เป็นอันตรายถึงชีวิตอย่างมากในทั้งสัตว์และมนุษย์หากไม่ได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญในภาคเกษตรกรรมอันเนื่องมาจากการตายของปศุสัตว์
- การป้องกัน : การฉีดวัคซีนปศุสัตว์ การเผาหรือการฝังซากสัตว์ภายใต้การดูแลที่ถูกต้อง และสวมชุด PPE ในระหว่างการจับสัตว์ที่อาจติดเชื้อ